Jak było dawniej, czyli rozliczanie w systemie net-metering
Do 1 kwietnia 2022 roku prosumentów obowiązywał system zwany net-meteringiem, który bazował na wymianie energii (prąd za prąd). Schemat ten wyglądał następująco: prosument wyprodukował prąd, następnie zużył część na własne potrzeby (20-30%), a nadwyżkę oddawał do sieci (70-80%). Gdy panele fotowoltaiczne nie produkowały wystarczającej ilości energii, prosument mógł odebrać wcześniej zgromadzoną nadwyżkę, jednak nie całość. Zakład Energetyczny zabierał bowiem 20% za magazynowanie energii. Mimo to prąd zdeponowany w wirtualnym magazynie energii sprawiał, że niektórzy prosumenci wychodzili na zero i w ogóle nie płacili rachunków za prąd.
Jak jest dzisiaj, czyli system net-billing
Czy panele fotowoltaiczne opłacają się po zmianie przepisów? Właścicieli instalacji zamontowanych po 1 kwietnia 2022 roku obowiązuje już system net-billingu, czyli rozliczania cenowego. Według nowych zasad prosument zużywa część energii na potrzeby własne, a nadwyżki sprzedaje do sieci. Zdeponowane na depozycie prosumenckim środki zostają wykorzystane na zakup energii w czasie, kiedy fotowoltaika nie pokrywa zapotrzebowania na energię elektryczną (nadwyżka nie obejmuje opłat dystrybucyjnych). Niewykorzystane środki można wypłacić na własne konto w banku, jednak tylko do wysokości 20% nadwyżki.
Od czego zależy opłacalność instalacji fotowoltaicznej?
Wiele osób ma wątpliwości, czy fotowoltaika jeszcze się opłaca. Pytanie jest zasadne, ponieważ system net-billing pozostawia prosumentów w niepewności. Rynkowe ceny energii elektrycznej (RCEm) podlegają ciągłym wahaniom i nie wiadomo, jaka będzie różnica pomiędzy ceną sprzedaży energii do sieci a ceną zakupu prądu w momencie, kiedy fotowoltaika nie pracuje. W efekcie trudno oszacować, przy jakich rachunkach za prąd opłaca się fotowoltaika i jaki będzie wskaźnik zwrotu z inwestycji.
Czy fotowoltaika opłaca się w 2025 roku? To zależy od kilku zmiennych:
- kosztu wykonania instalacji fotowoltaicznej,
- ceny sprzedaży prądu z fotowoltaiki (ustalana raz w miesiącu na podstawie Rynkowych Cen Energii),
- ceny zakupu prądu z sieci (zależy od taryfy operatora).
Czy panele fotowoltaiczne opłacają się?
O ile na ceny prądu nie ma się wpływu, o tyle na koszt wykonania instalacji fotowoltaicznej już tak. Inwestor może bowiem skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej oraz rządowego programu dofinansowania „Mój Prąd”. Nabór wniosków do V edycji programu został zakończony, ale VI edycji już trwa i jest wydłużona do 6 marca 2025 lub wyczerpania środków. Prosumenci, którzy zostali zakwalifikowani do V edycji programu mogli uzyskać dofinansowanie do mikroinstalacji fotowoltaicznej w wysokości do 6000 zł (1 i 2 grupa Wnioskodawców). Osoby, które zamontowały również urządzenia dodatkowe, mogli otrzymać do 7000 zł (1 i 2 grupa) lub do 3000 zł (3 i 4 grupa). Jednak kwestia tego, czy inwestycja w fotowoltaikę zwróci się w miarę szybko, zależy również od autokonsumpcji.
Ważna jest autokonsumpcja
Autokonsumpcja to przeznaczenie wyprodukowanej energii elektrycznej na potrzeby własne. W net-billingu najbardziej zyskują te osoby, u których autokonsumpcja jest dość wysoka. Im większy % wyprodukowanej energii prosument wykorzystuje na miejscu, tym szybszy zwrot z inwestycji. Wyższa autokonsumpcja (np. 40% zamiast 20-30%) oznacza, że prosument pobiera mniejszą ilość energii z sieci i ponosi niższe opłaty dystrybucyjne. Było to szczególnie ważne w 2024 roku, ponieważ w lipcu planowane było odmrożenie cen energii elektrycznej. Finalnie od 1 lipca 2024 stawka za energię elektryczną (czynną) została zamrożona na poziomie 500 zł/MWh (do tej pory obowiązywała stawka 412 zł/MWh). Tak zostanie co najmniej do 30 września 2025 r.
Czy inwestycja w fotowoltaikę zwróci się w kilka lat? To w dużej mierzy zależy od wysokiej autokonsumpcji, którą można uzyskać poprzez:
- dobranie odpowiedniej mocy instalacji (warto tutaj zdać się na specjalistów, którzy mają doświadczenie w montażu instalacji fotowoltaicznych);
- zainstalowanie magazynu energii (na ogół montaż samej PV zwróci się szybciej);
- stosowanie systemów smart home i nowoczesnych urządzeń wyposażonych w programator, które uruchamiają się w czasie zwiększonej produkcji energii.
Przy jakich rachunkach za prąd opłaca się fotowoltaika?
Instalacja fotowoltaiczna zawsze przynosi pewne oszczędności, przy czym prosument zyskuje najwięcej dzięki dużej autokonsumpcji. Dotyczy to szczególnie tych prosumentów, którzy mogą wykorzystać wyprodukowaną energię na klimatyzację lub ogrzewanie (np. zasilanie pompy ciepła) lub ładują samochód elektryczny za pomocą domowej stacji ładowania. Jednak nie można powiedzieć, że osoby, które nie posiadają pompy ciepła, klimatyzacji czy auta elektrycznego, nie zyskują w ogóle.
Przy jakich rachunkach za prąd opłaca się fotowoltaika? Z pewnością największą różnicę odczują osoby, które ponosiły wyższe koszty zużycia energii elektrycznej (np. 250-300 zł, a nie 100-150 zł). Warto jednak pamiętać, że opłacalność fotowoltaiki to bardzo indywidualna kwestia, ponieważ wydajność instalacji zależy m.in. od ustawienia modułów (wschód-zachód, południe), kąta nachylenia dachu oraz poprawności montażu. Na szybszy zwrot z inwestycji mogą liczyć prosumenci, którzy posiadają instalację o mocy zbliżonej do zapotrzebowania lub o mocy niższej niż wynosi zapotrzebowanie. Znacznie przewymiarowane instalacje wiążą się bowiem z wysokimi kosztami początkowymi, a także niższym % autokonsumpcji.
Kiedy fotowoltaika nie opłaca się?
Opłacalność inwestycji fotowoltaicznej maleje, gdy prosument nie jest w stanie zapewnić wysokiej autokonsumpcji. Dotyczy to oczywiście tych odbiorców, którzy płacą niskie rachunki za prąd z uwagi na brak urządzeń zużywających duże ilości energii (np. kotła elektrycznego, bojlera elektrycznego). Niska autokonsumpcja dotyczy szczególnie gospodarstw jedno- i dwuosobowych, a także osób, które przez dłuższy czas w ciągu dnia przebywają poza domem.
Jednak żeby odpowiedzieć na pytanie, kiedy fotowoltaika nie opłaca się, trzeba wziąć pod uwagę również inne aspekty. Zasadność inwestycji stoi pod znakiem zapytania w sytuacji:
- gdy inwestor bierze pod uwagę przeprowadzkę (inwestycja zwraca się po ok. 6-10 latach),
- gdy inwestor planuje wymianę pokrycia dachowego (chyba że moduły będą instalowane na gruncie),
- gdy działka jest mocno zacieniona, np. przez inne budynki lub drzewa,
- gdy jedynym możliwym miejscem montażu paneli jest północna strona dachu.
Czy fotowoltaika opłaca się w 2025 roku?
Być może od 1 października 2025 roku rozliczenia energii będą korzystniejsze dla prosumentów z uwagi na wprowadzenie dynamicznych taryf prądu i zmianę ustalania rynkowych cen energii. Jeśli nastąpi odmrożenie cen, ceny energii sprzedawanej do sieci będą ustalane na podstawie cen godzinowych (ceny w godzinach popołudniowych prawdopodobnie będą wyższe niż w południe). Taki system rozliczania sprawia, że magazyny energii staną się bardziej opłacalne. Ponadto dzięki systemom smart home można tak zaprogramować urządzenia, aby zużywały energię głównie w ciągu dnia (także pod nieobecność użytkowników), by zwiększyć procent autokonsumpcji.
Czy fotowoltaika jeszcze się opłaca? Z uwagi na możliwe odmrożenie cen energii, a przez to korzystne zmiany w rozliczeniach, na to pytanie można odpowiedzieć twierdząco. Warto jednak uwzględnić również dodatkowy aspekt – obowiązek zeroemisyjności. Od 2030 roku nowo powstające budynki będą musiały wykazywać bardzo niskie zużycie energii, pokrywane w całości ze źródeł odnawialnych. Mówi się również o obowiązku montażu paneli fotowoltaicznych, który obejmie najpierw budynki komercyjne i publiczne, a następnie budynki mieszkalne. Warto zatem już dziś zainteresować się tą technologią i sprawdzić, czy istniejące warunki techniczne (nachylenie dachu, zacienienie działki) pozwalają na jej efektywne wykorzystanie.
Nasza firma z przyjemnością Państwu w tym pomoże. Zapraszamy do kontaktu.